GASTCOLLEGE OVER ACTIEONDERZOEK: ‘NIET VOOR OF OVER, MAAR SAMEN MET MENSEN’

Volgens Zandee, hoogleraar duurzame organisatieontwikkeling aan Nijenrode University,  is er niet alleen nieuwe kennis nodig, maar ook nieuwe manieren om die kennis te ontwikkelen. Ze zegt daarover: “Wat is de beleving van de betrokkenen, wat is de beleving van de burger? Wat voor kennis hebben zij, andere kennis, praktische kennis, die wij te weinig benutten? En als we echt goed met elkaar dat samenspel aankunnen en dicht op de huid kunnen zitten van een wijk of een stad, van wat mensen daar belangrijk vinden, dan leren we ook dingen die we níet leren als we vanuit de theorie of vanuit standaardbeleid naar de werkelijkheid kijken.”

Actieonderzoek kent een enorme diversiteit aan aanpakken, zo vertelt Zandee, maar het gaat altijd om zoeken naar praktische oplossingen voor vraagstukken van betrokkenen. Zandee gelooft ‘heilig’ in onderzoek als interventie: “We leren er als onderzoeker door de ogen van de ander te kijken en te luisteren naar vaak niet gehoorde stemmen. Het levert praktische kennis op bij het zetten van stappen bij lastige vraagstukken, waarvan niemand eigenaar is maar waar we allemaal mee te maken hebben, zoals die hier ook in Zuidoost spelen.”

Maar betrokken, activistisch onderzoek is wetenschappelijk lastig, waarschuwt ze: “We zijn gewend om afstandelijk en objectief onderzoek te doen. Maar we leven nu eenmaal in een wereld waarin we ook als wetenschap geen antwoord hebben op grote vraagstukken. Als we met elkaar tolereren dat we het niet weten, ontstaat juist ruimte voor nieuwe gedachten en kennis. We moeten bestaande kaders loslaten en verbinding zoeken met betrokkenen, die verschillende perspectieven en belangen hebben.”